رصدخانه باستانی پکن | گنجینه‌ای مخفی در کشور چین

رصدخانه باستانی پکن، یکی از مکان‌های تاریخی و گردشگری در کشور چین است که متأسفانه در بین گردشگران خیلی شناخته‌شده نیست. در هنگام سفر بهتر است که علاوه‌بر جاذبه‌های گردشگری که از قبل برای دیدن آن‌ها برنامه‌ریزی کرده و به سفر آمده‌ایم، در مورد سایر مکان‌های دیدنی آن‌ شهر هم تحقیق کنیم. این‌کار ممکن است با یافتن یک جاذبه دیدنی و خاص حال‌و‌هوای ما را متحول کند و سفر را برای ما چندین برابر لذت‌بخش‌تر بسازد، اما متأسفانه اکثر مردم جهان، فقط مکان‌های معروف را می‌بینند و خودشان برای کشف جاذبه‌های مهجور مانده اقدامی نمی‌کنند.

جاذبه‌ای که در مورد آن صحبت می‌کنیم همان رصدخانه باستانی پکن است که بازدید از آن، شما را وارد یک دنیای جدید می‌کند. در حقیقت با بازدید از این رصدخانه و تمام امکانات و همچنین بخش‌های مختلف‌ آن شما به یک سفر تاریخی رفته و به قولی در زمان سفر نموده‌اید، چیزی که گردشگران معمولی از دیدن و درک آن عاجز و محروم می‌مانند.

در این مقاله سعی داریم یکی از جاذبه‌های شگفت‌انگیز کشور چین را به شما معرفی کنیم. خواندن در مورد این جاذبه خاص برای کسانی که به علم ستاره‌شناسی و اختر‌شناسی علاقه‌مند هستند و همین‌طور کسانی که به کسب اطلاعات در مورد کشور چین که جاذبه‌های گردشگری و مکان‌های اعجاب‌انگیز بسیار زیادی دارد، علاقه‌مند‌ هستند، جالب خواهد بود.

شاید هم قصد سفر به چین و بازدید از این منطقه را دارید و می‌خواهید در مورد ویژگی‌ها امکانات و تاریخچه این رصدخانه بدانید. اگر همین‌طور است با ادامه این مقاله همراهی کنید تا شما را با جاذبه‌ای از کشور وسیع و بسیار پهناور چین آشنا کنیم.

تاریخچه رصدخانه باستانی شهر پکن

رصدخانه باستانی پکن که قدمت آن مربوط به بیش از 500 سال قبل است، در حدود سال 1440 میلادی و در زمان فرمانروایی و حکومت سلسله مینگ بنا شده ‌است. از این رصدخانه به‌طرز عجیبی تا سال 1929 میلادی هنوز به‌عنوان یک مجموعه اصلی اخترشناسی و مرکز نجوم بهره‌برداری می‌شد. شما در سراسر دنیا هیچ رصدخانه‌ای را نمی‌یابید که به مانند رصدخانه باستانی پکن چین نزدیک به 500 سال فعالیت کرده باشد.

این رصد‌خانه در زمانی که بسیاری همه رصدخانه‌های هم‌دوره‌اش تخریب یا غیرفعال شده بودند همچنان فعال بوده و مورداستفاده ستاره شناسان قرار می‌گرفت. رصدخانه باستانی پکن که به منزله یک خزانه گنج در تاریخ  کشور چین به حساب می‌آید، تمامی ابزارآلات و وسایل موردنیاز کار ستاره‌شناسی عملی را دارد. ساختمان این رصدخانه  بدنه‌ای از جنس آجر دارد و ارتفاع آن هم 15 متر است. شکل و پلان این رصدخانه به صورت 40 در 40 و با این وجود مساحت این رصدخانه کاملاً مشخص است. این یعنی 1600 مترمربع که تمامی بخش‌های یک رصدخانه بزرگ و مجهز دارد و رصدخانه‌ای نسبتاً بزرگ است. در سال 1673 میلادی پس از ورود یکی از مبلغان مذهبی آیین مسیحیت به این کشور و اهدای اداره آن به او، 6 وسیله مخصوص نجوم و ستاره‌شناسی از اروپا وارد چین و این رصدخانه شد، ولی سعی شد که ظاهر این وسایل با شکل و شمایل رصدخانه و محیط چین سازگار شود. در نتیجه این اقدام که از طرف این مبلغ مذهبی یعنی فردیناند وربیست انجام گرفت، علم ستاره‌شناسی اروپا و چین ترکیب شد. این اتفاق زمین ترکیب و ادغام علم اروپایی و چینی را  فراهم کرد. همه ابزاری که بر روی برج رصدخانه قرار دارند مربوط به همین دوران هستند.

رصدخانه باستانی پکن با وجود این‌که دیگر در زمینه ستاره‌شناسی و نجوم فعال نیست، اما به یک نمایشگاه بزرگ برای نمایش تجهیزات و وسایل علم نجوم در زمان باستان تبدیل شده است. همچنین این رصدخانه هنوز هم در زمینه علوم نجومی و فناوری مؤثر است.

بیشتر بخوانید: از دیوار چین تا شهر یانجین، باریک‌ترین شهر جهان

امکانات رصدخانه پکن برای گردشگران

این بنا جزء کهن‌ترین رصدخانه‌ها در تمام دنیاست. حتی اگر از فاصله دور و از بیرون این رصدخانه به آن بنگرید می‌توانید وسایل و ابزاری که مخصوص به کاربری در علم نجوم است را مشاهده نمایید.

این مسئله سبب جذابیت بیشتر رصدخانه باستانی پکن و برانگیخته ‌شدن حس کنجکاوی در بازدیدکنندگان می‌شود. این رصدخانه باستانی و بزرگ در عصر سلسله‌های کینگ و همین‌طور مینگ بنا شده است.

8 سازه بزرگ مربوط به دوران باستان

8 سازه غول‌پیکر که ترکیب آن‌ها از جنس مس است در این رصدخانه پر از طرح و نقش و حکاکی وجود دارد. این سازه‌ها در عصر امپراتوری بزرگ کینگ ساخته شده‌اند.

شکل و ساختار و شیوه استفاده از آن‌ها به دوره باستان مربوط می‌شود، اما در دوره رنسانس در اروپا تزیینات و ریزه‌کاری‌هایی به سبک اروپایی در آن‌ها ایجاد شده است. این نکته بیان‌گر تأثیر گرفتن کشور بزرگ چین از فرهنگ سایر کشور‌هاست. همچنین می‌توان از طریق آن به پیشرفت و ارتقاء علم ستاره‌شناسی در چین پی برد.

دانشمند سرشناس علم نجوم در چین

یک سازه ساخته‌شده از جنس برنز را می‌شود در رصدخانه باستانی پکن دید که کار دست یکی از بهترین دانشمندان دوران پادشاهی یوان است. در این رصدخانه سازه‌های مدرن و جدیدتری یافت می‌شود که آن‌ها را یکی از نوابغ برتر دوران خودش ساخته است. این نابغه که ژو کوانگ‌کی نام دارد برترین دانشمند دوره کینگ است. مجسمه این مرد بزرگ را در محوطه رصد‌خانه قرار داده‌اند که به آسانی قابل‌مشاهده است. سایر ابزارآلات و وسایلی که در رصدخانه شهر پکن دیده می‌شوند به وسیله مبلغان مذهبی و افراد خارجی به این مکان آورده شده‌اند.

تبادلات فرهنگی میان چین و کشور‌های اروپایی

هر آنچه  از وسایل و ابزارآلات در رصدخانه باستانی شهر پکن چین وجود دارد حاصل ترکیب دستاوردهای نجومی و ستاره‌شناسی در چین و اروپاست. این مسئله گویای موارد زیادی در مورد مطالعات و تحقیقات نجومی در عصر باستان است. در واقع این موضوع نشان‌دهنده تبادل فرهنگی میان چین و اروپاست.

8 وسیله غول‌پیکر از جنس مس در این رصدخانه

وقتی وارد رصدخانه باستانی پکن می‌شوید ابزار و وسایلی را می‌بینید که سایز و اندازه‌شان با ابزار نجومی امروزی کاملاً متفاوت است. این وسایل بسیار غول‌پیکر هستند. به‌طوری‌که پس از قرار گرفتن در کنار آن‌ها می‌توان انسان‌ها را به آهویی کوچک  و این ابزار به یک فیل بزرگ تشبیه نمود. در ادامه همه این ابزار و وسایل را خدمت شما معرفی خواهیم کرد.

• کره زمین دارای مدارهای استوایی با جزئیات کامل

کره زمین غول‌پیکری که در قسمت شمال شرق رصدخانه پکن در کشور چین قرار دارد، دارای تقریباً 5 تن وزن و بیش از 3 متر ارتفاع است. پس باید بدانید که با یک وسیله بسیار بزرگ و حجیم مواجه شده‌اید. این کره که آخرین وسیله ساخته‌شده در عصر کینگ به حساب می‌آید از جنس و ترکیب مس است. کار ترکیب و جنس مواد و بعد از آن تراشکاری و در آوردن آن به شکل کره زمین نشان‌دهنده سطح بالای علم و دستیابی به تکنولوژی در آن زمان است.

این کره بسیار بزرگ با تمام مدار‌هایش نشان‌دهنده آن است که متخصصان علم نجوم در آن زمان چقدر بر این علم اشراف داشته و با چه دقت و مهارتی اقدام به ساخت این وسیله عظیم برای استفاده کار ستاره‌شناسی، به کار برده‌اند.

• کره‌ای به شکل مسطح برای تماشا و رصد ماه‌گرفتگی و خورشید‌گرفتگی

در رصدخانه باستانی پکن کره‌ای به نام اکلیپتیک را می‌توانید ببینید که 2.7 تن وزن و 3.5 متر ارتفاع دارد.

این کره مسطح در کشور چین اولین وسیله‌ای است که برای تشخیص خسوف و کسوف و بررسی کردن مختصات زودیاک با یک دستگاه جداگانه است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با معروف‌ترین و جذاب‌ترین شهرهای آبی چین

• سه‌پایه و وسیله نجوم آلتازیموت

سه پایه و همچنین یک تلسکوپ منحصربه‌فرد در رصدخانه باستانی پکن چین یکی از ابزار ستاره‌شناسی و نجوم است که در این مکان شگفت‌انگیز وجود دارد. آثار دکوراتیو تزیینی متعلق به کشور فرانسه و دوره رنسانس در غرب، در این ابزار و وسیله‌ها قابل‌مشاهده هستند. وزن تلسکوپ آلتازیموت 7.36 و ارتفاع آن بیش از 4 متر است. سه پایه موجود در رصدخانه باستانی پکن 2 اهرم دارد که یکی از آن‌ها حرکت افقی و دیگری حرکتی به‌صورت عمودی دارد. وسایلی از جمله تلسکوپ آلتازیموت که بر روی آن نصب می‌شوند امکان حرکت به جهت‌های مختلف را دارند. کاربرد این ابزار شبیه به سه‌پایه‌هایی است که امروزه برای نگه‌داشتن و هدایت دوربین‌های عکاسی و فیلم‌برداری استفاده می‌شود.

• دایره افقی

این دایره در قسمت انتهایی و جنوب رصدخانه باستانی شهر پکن قرار داده شده است که  بیش از 3 متر ارتفاع و 1.8 تن وزن دارد.

• وسیله‌ای کروی با خط افق

این وسیله کروی که از کهن‌ترین و قدیمی‌ترین ابداعات دانشمندان چینی به حساب می‌آید، دارای 3.36 متر ارتفاع، و 2.72 تن وزن است. این ابزار که در رصدخانه باستانی پکن قرار دارد در 14 زمینه کاربردی است. اصلی‌ترین این کاربرد‌ها یکی محاسبه ارتفاع ستاره‌ها و دیگری تشخیص زمان طلوع و غروب خورشید و بقیه ستارگان، خواهند بود.

• کره آسمانی

کره آسمانی یکی‌دیگر از ابزارهای بسیار شگفت‌انگیز در رصدخانه باستانی شهر پکن است. این کره سماوی دارای وزن زیاد، یعنی 3.83 تن است و 3.72 مار ارتفاع دارد. جنس و ترکیب مواد به‌کاربرده شده در این وسیله، فلز مس است. اگر در بخش‌های غربی رصدخانه به نیمه بالای آن نگاه کنید قادر خواهید بود که این کره عظیم را ملاحظه کنید. در واقع گردشگران حتی از بیرون رصدخانه باستانی پکن و از فاصله و مسافت دور هم می‌توانند تمامی ابزار و وسایلی که بر پشت‌بام ساختمان این رصدخانه قرار داده شده‌اند را ببینند.

• وسیله کوادرانات در ستاره‌شناسی باستانی

این وسیله علاوه‌بر نام کوادرانات به نام قطاع سمت‌الرأس نیز در بین سایر ملل شهرت دارد. کوادرانات نیز یکی‌دیگر از وسایل بسیار بزرگ و عظیم است که در قسمت شمال غرب رصدخانه قرار دارد. این ابزار وزنی 2.48 تنی و ارتفاع 3.61 متری دارد و ستاره‌شناسان و متخصصان نجومی قدیم از آن استفاده‌های فراوانی می‌کردند. مهم‌ترین کاربرد این وسیله تشخیص فاصله و مسافت ستارگان با یکدیگر و دوری و نزدیکی آن‌ها در محور افقی  بوده است.

• تقویم نجومی

می‌توان گفت که تقریباً همه تحقیقات و پژوهش‌های نجومی که در رصدخانه باستانی پکن انجام گرفته است به‌منظور شناخت و تسلط بر زمان بود. اندازه‌گیری محاسبه ارتفاع ستارگان و همچنین استفاده از سایه اشیاء برای تشخیص زمان یکی از دستاورد‌های بزرگ محسوب می‌شود که تأثیرگذاری آن در چین و تمام جهان ملموس است.

پدیده‌های کشف‌شده در این رصدخانه پر از شگفتی

نکته جالبی که در مورد  رصدخانه باستانی پکن باید بدانید این است که ابزار و وسایلی که توسط دانشمندانی چین باستان ساخته شده‌اند در کشف پدید‌های متعدد نجومی و اختر‌شناسی در رصدخانه باستانی پکن چین در زمان فعالیتش، نقش مهمی دارند. به‌طوری‌که بدون وجود آن‌ها این پدیده‌ها کشف نمی‌شد و علم نجوم نیز در این سطحی که امروزه ما می‌بینیم نبود، پس ما این کشفیات و پیشرفت‌ها را به دانشمندان و ستاره‌شناسان چین باستان مدیون هستیم که با تلاش‌های خود علم نجوم را به این‌جا رسانده‌اند. اگر این علم و ابزار‌ها تحت اختیار افراد نالایق دیگری بود، مطمئناً از این کشفیات و سطح علمی بالا در نجوم خبری نبود.

برای مثال ستاره‌شناسان در زمان باستان قادر به تماشای لکه‌های اختری و خورشیدی بودند و می‌توانستند راسته حرکات برخی ستاره‌های دنباله‌دار را ببینند و ابرنواختر‌ها را نیز مشاهده نمایند. در این رصد‌خانه همچنین کلاس‌های آموزشی ستاره‌شناسی و نجوم، برگزار می‌شد تا افراد علاقه‌مند به این زمینه‌ علمی مخصوصاً جوانان بتوانند آموزش‌های لازمه را ببینند و به‌راحتی وارد این علم اعجاب‌آور شگفت‌انگیز شوند، پس با این وجود رصدخانه باستانی پکن را می‌توان به‌عنوان یک آموزشگاه و مدرسه آموزش علم ستاره‌شناسی و اختر‌شناسی به حساب آورد.

جاذبه‌های اطراف رصدخانه باستانی پکن

این رصدخانه که در شرق ناحیه باستانی و تاریخی پکن واقع شده‌ در مسافت نزدیک به ایستگاه قطار شهر پکن قرار دارد. یعنی فاصله خط مترو با این منطقه تنها 4 ایستگاه است. این موضوع باعث می‌شود که شما بتوانید دسترسی کاملاً آسانی به شهر پکن و جاذبه‌های دیدنی پکن را داشته باشید.

پس از ورود به بزرگ‌ترین میدان داخل شهری جهان یعنی میدان تیان‌آنمن می‌توانید گشت‌و‌گذار در شهر و بازدید از مکان‌های گردشگری آن را شروع کنید. چند نمونه از این مکان‌های جالب شهر ممنوعه در پکن و کاخ سلطنتی که در آن وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به بنای یادبود رئیس مائو و سایر جا‌هایی که در طی قرن‌های زیادی شاهد پیشرفت‌های علمی نجومی و رصد آسمان و ستاره‌های متعدد بوده‌اند، اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: مقبره چنگیزخان مغول کجاست؟ | کشف قبر چنگیزخان

کلام آخر

در این مقاله تمام تلاش ما این بود که رصدخانه باستانی پکن را به شما خواننده محترم معرفی و شما را با چشم‌اندازها و جاذبه‌های آن آشنا کنیم. به‌طورکلی این مکان کمتر شناخته‌شده در شهر پکن می‌تواند یک تجربه به‌یادماندنی برای شما رقم بزند. یادتان باشد که برای بازدید از این رصدخانه می‌توانید از ساعت 9:30 صبح تا 16:30 وارد این ساختمان بزرگ و پر از شگفتی‌های علمی تاریخی شوید، البته این را هم بگوییم که رصدخانه در اواسط روز یعنی بین ساعت 11:30 تا 13:00 بسته می‌شود.

مورد دیگری که باید بدانید این است که رصدخانه باستانی پکن در روزهای سه‌شنبه به طور کامل بسته می‌شود و امکان بازدید از داخل آن وجود ندارد، اما همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم دیدن این رصدخانه از بیرون نیز منظره بسیار خوش‌آیندی دارد. به‌خصوص وقتی‌که تمام ابزار و وسیله‌های روی ساختمان آن به وضوح قابل تماشا هستند. بنابراین بازدید از داخل و همچنین بیرون رصدخانه را به شدت به شما توصیه می‌کنیم، زیرا هردوی آن‌ها مناظری را در اختیار شما می‌گذارند که نباید لذت دیدن و عکس گرفتن از آن‌ها را از دست بدهید. در مورد حمل‌ونقل و دسترسی به رصدخانه باستانی پکن، هم می‌توانید از اتوبوس استفاده کنید و هم این‌که با قطار یا حتی تاکسی خود را به این چشم‌انداز باشکوه برسانید.